Pdf ve Word belgelerinden Türkçe Karakter uyumlu Epub formatında ekitap Indesign ile nasıl yapılır? Özellikle Nook Okuyucular için ...

Bu anlatımda ihtiyacı olanların tek bir noktadan herşeye ulaşabilmesi maksadıyla olabildiğince detaya inmeye çalıştım. Başlıkları takip ederek amaca yönelik daha hızlı ilerlenebilir.

Başlıklar:

- A) Epub Hakkında
- B) Başlarken: Alternatif Metodlar ve Bilinmesi gerekenler
- C) Dönüştürme ve Epub Oluşturma İşlemleri
----- 1-) Kullanılacak Programlar
---------- a-) ABBYY PDF Transformer (Pdf dosyalarını Word dosyalarına çevirmek için)
---------- b-) Portable Adobe Indesign CS5 (Word dosyalarından Epub formatında ekitap yapmak için)
----- 2-) Pdf Dosyalarını word formatına çevirme (Elinizdeki dosyalar word halindeyse bu adımı atlayabilirsiniz.)
----- 3-) Word dosyalarından Indesign ile Epub yapma
----- 4-) Ekstra: Birden Fazla word dosyanız varsa veya dosyanız çok büyükse
----- 5-) Ekstra: Epub a kapak yapmak için:  
----- 6-) Ekstra: Epub halindeki dosyayı ' uyumlu' Epub haline getirme

A) Epub Hakkında

Epub nedir? : Epub ingilizce "electronic publication" kelimesinin kısaltmasından oluşan International Digital Publishing Forum tarafından standart oalral kabul edilmiş açık kodlu ve ücretsiz bir ekitap formudur. Epub formatı bir çok ekitap okuyucu tarafından (Amazon Kindle hariç) desteklenmektedir.

Neden epub?: Epub özellikle ekitap okuyucuları tarafından desteklenip, ekitap okumak için optimize edilmiş olmasından dolayı kabul görmektedir. Bu formattaki ekitaplar hem kolay okunmakta hemde farklı ekitap okuyucular, akıllı telefonlar ve işletim sistemleri tarafından da desteklenmektedir.

Epublara bu çevirme işlemini niye yapmalıyız?: Bilgisayar dünyasında icat edilen çoğu şey gibi epub da yabancılar tarafından bulunmuştur ve Türkçe karakterlerde sıkıntı yaşanabilmektedir.

Türkçe karakterler için çeşitli çözümler vardır. Bunun basit yolu ve benim anlatacağım gibi biraz daha uzun ama kesin sonuç veren yolu da vardır. Ben kendim bir Nook Classic ekitap okuyucu kullanıcısıyım. Halihazırda karakter sorunları için şurada güzel bir anlatım zaten mevcuttur. Benim için bu çözüm çoğu zaman yeterli olmamaktadır. Daha akıcı bir okuma daha kaliteli bir epub elde etmek adına ben mevcut ekitapları mı epub olarak indirip karakterleri uysun diye biraz önce verdiğim yöntemle düzeltmek yerine word ve pdf belgelerinden kendi epublarımı yapmaya karar verdim. Sonuçta her gün bir kitap bitiremiyorum veya koleksiyon yapmıyorum, okudukça çeviriyorum. Bu konu hakıında hiçbir şey bilmezken araştırıp, buldum ve bulduklarımı derli toplu bir halde paylaşayım istedim çünkü bende böyle öğrendim.

B) Başlarken: Alternatif Metod ve Bilinmesi gerekenler

Alternatif Metodlar: Benim anlatacağım yolu denemeden önce yukarıda da bahsettiğim şuradaki anlatımı okuyup uygulayınız. Burdaki analatımdaki program aracılığıyla pdf ve word belgelerinizden direk olarak epublar da yapabilirsiniz. Bu anlatımda Calibre programının yapamadığı, Türkçe karakter destekli fontları epub dosyasına ekleme işlemlerinin manuel olarak nasıl yapılacağı anlatılmaktadır.
Şayet bu yol da uzun geldiyse en kisa ve karakter problemlerinizi dolaylı da olsa düzeltebilecek en kisa yol ise Calibre programındaki ekitap çevirme seçeneklerinde "look and feel-Gör ve hisset"bölümünde "Transliterate unicode characters to ASCII" kısmı seçilerek, Turkçe karakterlerin yabancı benzeri ("ı"lar i, "ş"ler s gibi) görüntülenmesidir. Calibre ile ilgili bilgi için tıklayunız.

Bilinmesi gerekenler: Anlatacağım yöntemde sadece word ve text dosyalarını kullanabiliyoruz. Word halinde ekitap nerden bulacağım diye üzülmeyin onun çözümü de pdf halindekileri dosyaları word dosyası haline getirerek çözeceğiz. Bu yöntem sadece internetten bulduğunuz dokumanlar için değil kendi yazdıklarınız, ders notlarınız vs için de uygulanabilir. Dökümanlarınız cihanızda okumaya en uygun hale böylece getirilebilir.

C) Dönüştürme ve Epub Oluşturma İşlemleri

1-) Kullanılacak Programlar:

a-) ABBYY PDF Transformer : Bu programla gerek resim gerekse de metin halindeki pdf dosyalarını word dosyası haline dönüştürebiliyoruz (tersinide yapabiliyoruz ama o kısım bizi ilgilendirmiyor). Bu özelliğiyle el altında bulunması gereken bir program. 
b-) Adobe Indesign CS5: Bu programla da epub dosyaları oluşturacağız. Elinizde word halindeki dosyalar için bu yöntemi uygulayacaksanız sadece bu programa sahip olmanız bile yeterlidir. 

2-) Pdf Dosyalarını word formatına çevirme: Elinizdeki dosyalar word halindeyse bu adımı atlayabilirsiniz.
a) Abby Pdf Transformer programını açıyoruz.
Tüm programlar> Abbyy Pdf Transformer 2.0>Transform Pdf File

b) Programın penceresinde sağ üst taraftaki "Open Pdf " kısmına tıklıyor ve işlem yapmak istediğimiz pdf dosyasını seçiyoruz. [Resim 1]

c) Pdf dosyasını yükledikten sonra resimdeki pencere ile karşılacaksınız burada pdf den çevirireceğimiz dosyalar için ayar yapacağız. Adım adım kontrollerimizi yaparak ilerleyelim. Okumak zor geliyorsa ayarları direk olarak resimdeki haline getirip 8 numaradaki adımla

dönüştürme işlemine de geçebilirsiniz.[Resim 2]

• 1 numarada belirtilen açılan penceren pdf yi hangi dosya formatına çevireceğinizi seçebiliyonuz. Wordten baska excel vb formatlarda var, bizim için word lazım olduğu için "Transform into Microsoft Word Document" seçeneği ekrenda olmalıdır.
• 2 numara Save out into: Pdf çevirisi tamamlandıktan sonra ortaya çıkacak word dosyasının adını ve kaydedileceği yeri seçiyoruz. Otomatik olarak pdf dokumanı nerdeyse oraya atıyor ama "change" diyerek yer gösterebilir ve dosyanın adını da değiştirebilirsiniz.
• 3 numara Pages to Transform: Bu bölümde pdf dosyamızın hangi sayfalarının word haline çevirileceğini saçiyoruz. "All" sçeneği bütün pdf dosyasını worde çevirirken; Selected kısmında aralık belirleyebilir (örnek: 1 ile 10uncu sayfalar için; 1-10 veya belirli sayfalar için: 1,2,12,16,24 vs) Önemli: Çeviri kalitesi pdf dosyanızın kalitesiyle alakalıdır. Bu sebepten bütün dökümanı dönüştürüp vakit kaybetmektense belli bir bölümü çevirip, kaliteyi görmeniz zaman kazanmak açısından faydalı olacaktır. Kalite yeterli değilse daha kaliteli bir dökümanda tekrar deneyebilirsiniz.
• 4 numara Retain Layout: Bu kısımda yerleşim düzni ile alakalı düzenlemeler yapılıyor. "Original Layout" seçeneği pdf dokumanınızdaki yerleşim nasılsa aynı o şekilde çıkartacaktır. "Text Flow" seçeneği ise metin akışına uygun olarak resimleri de alta alcaktır.
• 5 numara da Epub dosyaları için "Text Flow" seçeneğini seçmelisiniz diğer başka amaçlı çevirileriniz için "Original Layout" da kullanılabilir. (iki seçenek arasındaki fark programdaki küçük resimlerle de gösterilmiştir.) "Keep Pictures" kısmındaki işaretleyerek pdf deki resimleri worde aktarılmasını sağlayabilir veya kaldırarak pdfdeki resimlerin worde aktarılmamasını sağlayabilirsiniz.
• 6 numara Pdf document languages: Bu bölümde çevirmek istediğimiz pdf dökümanın hangi dil ve/veya dillerde olduğunu programa söylüyoruz ki daha nitelikli dönüştürmeler yapabilsin.Benim pdfem Türkçe olduğu için "Change" diyerek dökümanın dilini "Turkish" yapıyorum. Birden fazla dil varsa aynı ekrandan birden fazla dil de seçebiliriz.
• 7 numara Processing Mode: İşleme Metodu olarak adlandırabileceğimiz bu kısımda Pdf dosyasını "Normal mode" yani metinsel olarak mı yoksa "Process as Image" görüntü dosyası olarak mı algılaması gerektiğini programa söylüyoruz. Bazı pdf dosyaları direk tarayıcılar aracılığıyla oluşturulduğundan tarayıcılar resim olarak yapıştırabiliyorlar. Benim tavsiyem ilk önce "Normal Mode" ile denemeniz yeterli olmazsa sonra da "Process as Image" olarak denemenizdir.
• 8 numara Transform: Bu kısma tıklarsanız pdf den worde dönüştürme işlemi başlayacaktır.

3-) Word dosyalarından Indesign ile Epub yapma:

a) Adobe Indesign programını  açıyoruz.

b) Menüden File>New>Document seçeneklerini sırasıyla tıklıyoruz. İk resimdekine benzer bir tecih ekranıyla karşılacağız. buradan sırasıyla ayarlarımızı yapacağız. Okumak zor geliyorsa ikinici resimdeki ayarları uygulayarak devam da edebiliriz.
Not: (Öncelikle ilk resimdeki gibi yeni açtığınızda karşınıza çıkan "Default" yazısını ikincisindeki gibi nasıl değiştireceğiniz kısmı kafanıza takılmasın varsayılan ayarda değişiklik yaptığınızda kendi kendine 2. resimdeki "Custom" halini alacaktır.)

• 1 numara Intent: Bu kısımda dökümanın nerde kullanılacağınız seçiyoruz. Epub web tabanlı bir tür olduğu için "Web" i seçiyoruz. (Default yazısı custom oalrak değişti sorun yok)
• 2 numara da sayfa ayarı yapıyoruz. "Master text frame" seçeneği seçilmelidir. "Facing pages" opsiyoneldir, seçip seçmemeniz epub olması dolayısıyla fark etmeyecektir.
• 3 numara Page size: Sayfa büyüklüğünü 1024x768 olarak ayarlayacağız.
• 4 numara Orientation: Sayfanın yatay mı dikey mi oalcağına karar vereceğiz. Soldaki seçenek "dik duran adam" seçilmelidir. Bu seçimden sonra "Width 768px" "Height 1024 px" olacaktır. Her ne kadar bir yukarda tam tersi 1024x768 olarak görünsede aşağıdakilerin "Width 768px" "Height 1024 px" olması öenmlidir yani (728x1024). İkinci resimden kontrol ediniz.
• 5 numara Save Preset : Bu kısımda yaptığımız ayarları bir sonraki kullanımlar için kaydedip zaman kazanabiliriz. "Save Preset" dedikten sonra isim verip "OK" deyin kaydedecektir. Ben "epub" adını verdim ayarlarıma 3. resime bakabilirsiniz. Document Preset kısmından kaydettiğiniz ayarınıza ulaşablirsiniz.
• 6 numarada ayarlarımız bittikten sonra "ok" diyoruz ve yeni belge açılıyor. dışında siyah içinde renkli çerçeve buluna bir belge açılacaktır.

c) Word dosyasını Idesign a aktarma: Bu işlemi yapmadan önce word dosyanızın içinde çok bilinmeyen yazı fontları varsa sıkıntı çıkarabilir. Indesign a aktarmadan önce bilinen (Arial, Times New Roman vb) windows fontlarına word de değiştirmeniz faydalı olacaktır. Word dosyasını Indesigne aktarmak için masaüstünde bulunan word dosyamızı tutup Indesign programının içine sürükleyip bırakıyoruz. Resimdeki gibi bir ekran belirebilir, word dosyanız kısa veya bilgisayarınız çok hızlıysa belirmeyedebilir.

d) Aktarma işlemi tamalandıktan sonra Farenizi Indesign in içinde gezdirdiğinizde farenin yanında fareyle beraber dolaşan metinler göreceksiniz. Şimdi Shift tuşuna basılı tutarak fareyi renkli çerçevenin sol üst köşesine getirip tıklıyoruz. "Autoflowing Text" penceresi açılacaktır. Metnin uzunluğuna ve bilgisayarınızın hızına göre açılmayadabilir(Resime bakabilirsiniz). İşlem bittikten sonra Indesign sayfanızda çizgiler oluşmuş olacaktır aslında onlar metindir fakat uzaktan baktığımız için öyle görünüyor zoom yaparak yukardan detaylı da görebilirsiniz.



e) File > Save veya Save as diyerek kaydedelim uzantısı "indd" kalmak şartıyla ismini değiştirebiliriz. 

f) Kaydettikten sonra yine File > Export diyerek Kayıt türünü :"epub" olarak seçip kaydediyoruz. Bu kadar Epub ınızı destekleyen cihazınızla keyifle okuyabilirisniz.

4-) Ekstra: Birden Fazla word dosyanız varsa veya dosyanız çok büyükse:


Çok büyük dosyaları gerek pdf den word e çevirirken gerekse word den Indesign a atarken kitlenmeler olabilir. Bu sebepten Pdften worde çevirirken parçalayıp çevirebilirsiniz. 


(Bakınız: 2-) Pdf Dosyalarını word formatına çevirme>c maddesi >3 numara Pages to Transform) ve çıkan ayrı ayrı word dosyalarını her biri için yukardaki şekilde ""indd" olarak ayrı ayrı kaydettikten sonra yine Indesignda birleştirip tek bir epub yapabilirsiniz. Bu yolla kitlenmeler olmamaktadır.

a) Farklı "indd" uzantılı dosyaları birleştirmek için File>New>Book diyoruz. 

b)Açılan pencerede isim verip kaydediyoruz. Bu sefer uzantısı "indb" olacaktır.

c)Sonra resimdeki gri pencere açılacak, pencerenin altındaki "+" işaretine tıklayıp açılan pencerede birleştirmek istediğimiz "indd" dosyalarını seçiyoruz.

d) Seçtikten sonra resimdekine benzer bir pencere açılıyor, burda dosyalarımızın sırasını değiştirebiliriz. 

e) Sıralama işlemi bittiyse sağ üst köşede aşağı doğru ok şekline tıklıyoruz, açılan uzun menuden "Export Book to Epub"i seçip ok diyoruz.


f) Epub ımıza isim verip kaydediyoruz. Bitti.

5-) Ekstra: Epub a kapak yapmak için:

Epub ımızı Adobe Indesign ile hazırlayıp "Export" dedikten sonra aşağıdaki benzer pencere ile karşılaştığınızda işaretli yeri seçip, açılan windows gezgini penceresinde kapak dosyanızı göstererek kapağınızı Indesign ile ekleyebilirsiniz. (Açılan gezgin penceresinde dosya türü kısmı png vs. olarak çıkabilir, bu yüzden jpeg dosyalarını göremeyebilirsiniz. Pencerenin alt kısmındaki bölümü kapak dosyanızın uzantısı ile aynı yapın)

Alternatif yol: Calibre programına epub ınızı ekleyip, liste görünümünde iken sağ tıklayıp sırasıyla Edit Metedata>Edit Metadata Individually dediktan sonra açılan pencerede "change cover" kısmı ile de kapak resmi ekleyebilir veya değiştirebilirsiniz.

6-) Ekstra: Epub halindeki dosyayı ' uyumlu' Epub haline getirme : 

Bu kısım halihazırda epub formatında edindiğiniz fakat ekitap okuyucunuzda karakter problemleri çıkaran epub dosyalarınızı "uyumlu" epublara nasıl dönüştürebileceğinizle ilgilidir. Bu anlatımda "Calibre" programından faydalanılacaktır. 

a) İlkin elimizdeki mevcut epub ı Calibre'ye ekliyoruz. Calibre'nin kütüphanesine ekleme işlemi bittikten sonra listede kitabı bulup üzerine sağ tıklıyoruz. Açılan pencerede resimdeki seçimi yapıyoruz.

b) Sonrasında aşağıda da örneğini gördüğünüz pencerede sol tarafta mevcut dosyamızın türü "epub" olarak görünmektedir. Sağ tarafta ise dönüştüreceğimiz türü seçeceğiz: Burdan açılır listeden "RTF" formatını seçiyoruz ve pencerenin alt kısmındaki "Tamam" düğmesine tıklayoruz. (RTF bir Microsoft Office döküman formatıdır, zengin metin biçimi olarak geçer.)

c) Calibre kütüphane listesinin sağ alt kısmında "Jobs" yazan bölümdeki haretlilik bitti ve "0" yazıyorsa işlem tamamlanmış demektir. Tekrar listeden epub dosyamızı bulup sağ tıklayıp resimdeki seçimi yapıyoruz.

d) Bu işlemle RTF formatına çevirdiğimiz epub dosyamızın da bulunduğu Calibre klasörüne gideceğiz burdaki RTF uzantılı dosyayı Microsoft Office ile açıp, Dosya>Farklı Kaydet diyelim. Açılan pencerede "Kayıt Türü" kısmını 'Word 97-2003' belgesi yani "doc" uzantılı olarak "masaüstüne" kaydedelim. Burdan sonrasında daha önce anlatılan  "3-) Word dosyalarından Indesign ile Epub yapma:" bölümündeki anlatımı kullanarak tekrardan uyumlu bir epub yapabiliriz. 


Önceliğimiz paylaşmak olduğundan, emeğe saygı göstermek şartıyla bu yazı başka yerlerde de referans göstererek yayınlanabilir hatta yayınlayınız. Faydalı olması dileğiyle...